• Emilia Mujević
• 2022-2023, Aktualności, Biblioteka
• 22 grudnia, 2022

Patroni 2023

Sejm RP ustanowił patronów roku 2023. Uhonorowani zostali: Aleksander Fredro, Maurycy Mochnacki, Wojciech Korfanty, Edmund Strzelecki, Aleksandra Piłsudska, Jadwiga Zamoyska, Jerzy Nowosielski.Aktualizacja: Dodano patronów roku ustanowionych przez Senat RP – Wisława Szymborska, Mikołaj Kopernik, Jan Matejko.

Wisława Szymborska

W przyszłym roku będziemy świętować 100. rocznicę urodzin Wisławy Szymborskiej, wybitnej poetki i laureatki Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. W uchwale o ustanowieniu roku 2023 Rokiem Wisławy Szymborskiej czytamy: O doniosłości literackiego dorobku Wisławy Szymborskiej świadczą nie tylko nagrody, ale także fakt, że Szymborska wciąż ma wierne grono czytelników w Polsce i za granicą. Inspiruje literaturoznawców, kulturoznawców, filozofów, krytyków sztuki, a także zwykłych czytelników, którzy znajdują w jej poezji odpowiedzi na najważniejsze pytania. Tematy, które poruszała w swojej poezji, wciąż są aktualne. Forma, jaką się posługiwała, ciągle zachwyca mistrzostwem

Mikołaj Kopernik

W przyszłym roku będziemy obchodzić 550. rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika, dlatego też Senat uhonorował wybitnego astronoma jako patrona roku. W uchwale przypomniano jego sylwetkę, największe dokonania, dzieło „De revolutionibus orbium coelestium” i zasługi.

Senat Rzeczypospolitej Polskiej po raz kolejny przypomina naszego wielkiego poprzednika dla zachęcenia młodych do inspirowania się tą niezwykle nowoczesną, jak na owe czasy, i niezwykle interdyscyplinarną postacią. W uchwale zwraca się do uczelni, szkół, organizacji społecznych i mediów o popularyzację postaci Mikołaja Kopernika, który nie tylko dokonał jednego z najważniejszych odkryć w historii ludzkości, ale zapoczątkował również rewolucję naukową, która zmieniła postrzeganie świata. Jest zaliczany do najwybitniejszych uczonych w historii świata, a jego nazwisko jest nierozerwalnie związane z jego Ojczyzną – Polską.

Jan Matejko

Jan Matejko konsekwentnie realizował misję artysty i prezentował postawę obywatelskiej służby narodowi. Jego celem było ukazanie w dziełach sztuki przyczyn upadku I Rzeczypospolitej oraz przypomnienie jej chlubnej przeszłości i dawnej potęgi. W ten sposób przekonywał Polaków żyjących pod zaborami o wartości ich kulturowego dziedzictwa i podtrzymywał dążenia do odzyskania niepodległości – podano w uchwale doceniając twórczość Jana Matejki oraz jego działalność publiczną i patriotyczną.

Aleksander Fredro

W przyszłym roku przypada 230. rocznica urodzin pisarza.

– Aleksander Fredro twórca oryginalnej polskiej komedii, doskonale znał teatr europejski i jego tradycje, do których świadomie nawiązywał w swojej twórczości. Napisał kilkadziesiąt utworów scenicznych: jednoaktówek i komedii wieloaktowych, fars, grotesek i wodewilów, które szybko trafiały na sceny teatru lwowskiego, warszawskiego i krakowskiego. W roku 1818 napisał swą pierwszą komedię „Pan Geldhab”. Debiutem scenicznym Aleksandra Fredry była jednak jednoaktówka „Intryga na prędce, czyli „Nie ma złego bez dobrego”, powstała w roku 1815, pierwszy raz wystawiona w 1817. Jednym z najbardziej znanych dzieł Fredry są „Śluby panieńskie”, czyli Magnetyzm serca, pierwsza wersja tej pięcioaktowej komedii wierszem powstała w 1827, ostateczna – pięć lat później. Należy wymienić jako jeden z kanonów polskiej literatury, „Zemsta”, napisana prawdopodobnie w 1833 roku. Ponadto w twórczości lat ’30 należy wymienić także „Pan Jowialski” czy „Dożywocie”. Aleksander Fredro znany jest także jako twórca bajek, m.in. bajek i wierszy dla dzieci „Małpa w kąpieli”, „Paweł i Gaweł” czy „Osiółkowi w żłoby dano” – głosi tekst uchwały.

Maurycy Mochnacki

– 13 września 2023 roku przypada 220. rocznica urodzin Maurycego Mochnackiego – konspiratora, dziennikarza, krytyka literackiego, pianisty, członka niemal wszystkich ówczesnych tajnych sprzysiężeń przeciw Rosji w Warszawie i żołnierza Powstania Listopadowego, odznaczonego orderem Virtuti Militari, wielokrotnie rannego w kolejnych bitwach z Moskalami – podano w uchwale.

Wojciech Korfanty

Z okazji 150. rocznicy urodzin Wojciecha Korfantego uczczony ma zostać rok 2023. W uchwale podkreślono, iż jest to jeden z ojców naszej niepodległości i wielki syn śląskiej ziemi, który był między innymi wielkim społecznikiem, członkiem Ligi Narodowej, Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” oraz prowadził działalność redakcyjną i wydawniczą w pismach „Górnoślązak” oraz „Polak”.

Edmund Strzelecki

W 2023 roku obchodzi będziemy 150. rocznicę śmierci Pawła Edmunda Strzeleckiego, wybitnego badacza, podróżnika, odkrywcy i filantropa, pierwszego Polaka, który okrążył indywidualnie kulę ziemską w celach naukowych.

– Strzelecki opracował szczegółową mapę geologiczną Nowej Południowej Walii i Tasmanii. W 1843 roku wrócił do Europy, a dwa lata później wydał opracowanie naukowe o Australii pt. „Fizyczny opis Nowej Południowej Walii i Ziemi van Diemena”. Książka Strzeleckiego zawierała wyniki badań geologicznych, mineralogicznych, etnograficznych oraz informacje o klimacie, rolnictwie, faunie, florze i historii Australii i Tasmanii. Przez blisko 50 lat dzieło Strzeleckiego było niezastąpionym źródłem wiedzy o kontynencie – opisano w uchwale.

Aleksandra Piłsudska

Rok 2023 będzie też skupiony na obchodach 60. rocznicy śmierci Aleksandry Piłsudskiej – działaczki niepodległościowej, członkini Polskiej Organizacji Wojskowej i Polskiej Partii Socjalisty.

– W czasie I wojny światowej wstąpiła do Legionów Polskich, otrzymała przydział do oddziału wywiadowczo-kurierskiego I Brygady i została komendantką kurierek legionowych. Na terenie zaboru pruskiego przechowywała broń i przewoziła literaturę. Za działalność w POW została aresztowana, a następnie internowana w obozie w Szczypiornie. Po roku wróciła do Warszawy, gdzie aktywnie działała w POW […] W towarzystwie „Opieka” zakładała świetlice z bibliotekami dla młodzieży. – przedstawiono jej sylwetkę w uchwale.

Jadwiga Zamoyska

W uznaniu zasług Jadwigi Zamoyskiej dla polskiego społeczeństwa i kształtowania wzorców postaw obywatelskich, uniwersalnego i ponadczasowego potencjału jej myśli wychowawczej, a także kulturotwórczej roli stworzonej przez nią i jej syna, Władysława Zamoyskiego, fundacji Zakłady Kórnickie, w setną rocznicę śmierci tej wybitnej postaci ogłoszono rok 2023 Rokiem Jadwigi z Działyńskich Zamoyskiej.

Jerzy Nowosielski

W 2023 roku przypada 100. rocznica urodzin Jerzego Nowosielskiego, którego określono w uchwale jako wybitnego malarza, rysownika, scenografa, pedagoga, filozofa, teoretyka sztuki i myśliciela religijnego, uważanego za jednego z najwybitniejszych współczesnych pisarzy ikon. Był autorem wielu tekstów o sztuce i wierze.