2 kwietnia ŚWIATOWY DZIEŃ ŚWIADOMOŚCI AUTYZMU
https://drive.google.com/file/d/1BF2jALdAh2CvcUpjWS7vo-aEtLYOtcZ6/view?usp=sharin
Istnieje wiele sposobów funkcjonowania w świecie.
Autyzm jest jednym ze sposobów myślenia i bycia.1
Dziś 2 kwietnia obchodzimy ustanowiony z inicjatywy ONZ Światowy Dzień Świadomości Autyzmu.2 Coroczne wydarzenie ma na celu propagowanie wiedzy na temat tego zaburzenia. Przybliżenie czym jest autyzm, w jaki sposób funkcjonują dzieci i dorośli z autyzmem w codziennym życiu i grupach społecznych. Porusza kwestię niedopuszczalnej dyskryminacji, nadużyć i izolacji 3 wymierzonej w ludzi dotkniętych autyzmem i ich rodziny.
W tym szczególnym dniu zachęcamy na znak akceptacji i poszanowania odmienności do wzięcia udziału w akcji „Zaświeć się na niebiesko”. Wystarczy jeden niebieski element stroju, zaakcentowanie logo akcji w mediach społecznościowych, aby wyrazić swoją solidarność. W Dniu Świadomości Autyzmu od 2011 roku w Polsce organizowane są iluminacje 4 – oświetlenie niebieskimi barwami obiektów architektonicznych, aby dostrzec, okazać otwartość i wsparcie osobom ze spektrum autyzmu.
Autyzm na całym świecie dotyka coraz większej grupy ludzi. W Polsce szacuje się, iż dotyczy ponad 30 tysięcy osób.5
A czym jest autyzm? Autyzm określony jest, jako całościowe zaburzenie rozwojowe, które ingeruje od wewnątrz w osobowość człowieka. 6 Wokół tego schorzenia na przestrzeni lat pojawiło się wiele mitów, które zostały zebrane i omówione w formie tabeli. 7
15 wybranych faktów i mitów na temat autyzmu
Tabela 1. Wybrane fakty i mity na temat autyzmu
| Mity | Fakty |
| Osoby z autyzmem nie patrzą w oczy. | Część osób z autyzmem nawiązuje dobry kontakt wzrokowy. |
| Autyzm dotyczy tylko dzieci. | Autyzm to zaburzenie dotyczące osób w różnym wieku. |
| Wszystkie dzieci z autyzmem zachowują się tak samo. | Każdy z nas jest inny więc nie ma również dwóch takich samych osób z autyzmem. Obraz choroby może się bardzo znacząco różnić. |
| Osoby z autyzmem są agresywne | Tylko u części osób mogą pojawiać się agresywne zachowania. |
| Osoby z autyzmem nie mówią.
| Wiele osób z autyzmem mówi, lecz bardzo często używany przez nie język jest „inny”, nie zawsze służy komunikacji oraz chęci dzielenia się wspólną uwagą. |
| Osoby z autyzmem nie kontaktują się z innymi ludźmi, unikają ludzi, izolują się fizycznie, siedzą w kącie, patrzą niewidzącym wzrokiem. | Wiele osób dąży do kontaktów z innym, nawet zaczepia ludzi, mówi do nich, ciągnie za ręce, nakłania do jakiejś czynności, ale najczęściej na własnych warunkach. |
| Dzieci z autyzmem są spokojne, pogrążone w swoim świecie. | Nie zawsze. Autyzm często wiąże się z nadruchliwością, niepokojem emocjonalnym i ruchowym, pobudzeniem. |
| Osoby z autyzmem stwarzają sobie swój przyjazny dla nich świat autystyczny, w którym są szczęśliwe izolując się od naszego” złego świata”. | Postawa wycofująca u osób z autyzmem wynika z odgradzania się od nadmiaru bodźców a nie z chęci ucieczki do „ lepszego świata”. Autyzm nie jest wyborem. |
| Autyzm jest nieuleczalny. | Wczesna interwencja terapeutyczna może sprawić, że dziecko pokona ograniczenia wynikające z zaburzenia. Nie oznacza to jednak, że każdy przypadek autyzmu można „wyleczyć”. Oznacza jednak, że w każdym przypadku terapia może znacznie poprawić stan dziecka. |
| Dzieci z autyzmem nie rozumieją co się do nich mówi. | Rodzice zgłaszają często, że dzieci zatrzymują w pamięci słowa i zdania, trafnie rozumiejąc ich sens, choć nie okazują tego w sposób adekwatny, zrozumiały powszechnie. |
| Dzieci a autyzmem w ogóle nie są zainteresowane innym dziećmi, nie bawią się razem. | Często dzieci są zainteresowane zabawą, ale przeważnie stoją nieco z boku, próbują włączać się do zabawy, która polega przeważnie na wspólnym bieganiu, aktywności fizycznej. Nie są jednak gotowe podjąć bez przygotowania zabawy symbolicznej (w udawanie). |
| Osoby z autyzmem nie mają żadnych zainteresowań. | Wręcz przeciwnie- zainteresowania potrafią być wręcz obsesyjne (np. mapy, liczenie, dinozaury itd.) Mogą przemijać a na ich miejsce pojawiają się inne, równie intensywne. |
| Osoby z autyzmem są smutne. | Często są to ludzie „wiecznie uśmiechnięci” i radośni, okazujący w ten sposób przynależność do świata społecznego. Jest to forma zdobywania przez nich akceptacji. |
| Mowa osób z autyzmem jest monotonna, pozbawiona prawidłowej intonacji, przypomina skandowanie. | Mowa może być nieprawidłowa pod względem melodyki, ale nie dotyczy to wszystkich. |
| Osoby z autyzmem nie lubią nowych miejsc, zmian, niespodzianek, muszą mieć stałe rytuały. | W rozwoju dzieci z autyzmem występuje często upodobanie do niezmienności, lecz nie jest to kryterium niezbędne. Z biegiem czasu wiele dzieci dobrze akceptuje zmiany, potrafi się adaptować do nowych warunków. |
źródło : Fundacja PROMITIS, (2017), Fakty i mity na temat autyzmu [w:] http://autyzm.org.pl/blog/fakty-mity-temat-autyzmu/ (dostęp 22.03.2021)
Błędnie może wydawać się, iż osoby dotknięte tym zaburzeniem żyją we własnym, hermetycznym świecie. W rzeczywistości funkcjonują w społeczeństwie i w odmienny sposób odbierają zmysłami otaczający je świat.
Wyróżniane są trzy główne sfery 8, w których osoby z autyzmem przejawiają trudności :
– Wyobraźnia
Nieumiejętność posługiwania się wyobraźnią sprawia, iż u osób z tą dysfunkcją pojawiają się kłopoty związane ze spontanicznym odgrywaniem ról i nadawaniem znaczeń przedmiotom. Schowanie lub wprowadzenie nowych nazw na dotychczasowe znane rzeczy wprowadza dezorganizację, przyczynia się do wywołania lęku, niezrozumienia i cierpienia. Dzieci z autyzmem bawią się w specyficzny, ustalony przez nie sposób.
– Język i komunikacja
W wielu przypadkach osób z autyzmem występują problemy z mową (niewyraźna mowa, brak mowy, echolalie, dźwiękonaśladownictwo). Trudności w rozumieniu definicji, niejednoznaczności, symboliki pojęć i całych zdań. W języku ojczystym występuje wiele zjawisk, czy pojęć, zwłaszcza abstrakcyjnych, których nie można w dokładny sposób zdefiniować. 9 Dane słowo występuje w różnych kontekstach. Jeden przedmiot może występować w różnych fakturach i kształtach, co wprowadza dezorganizację. Dochodzące do osób z autyzmem informacje z zewnątrz są bardzo wolno przetwarzane i odkodowane. W ich głowach przez cały czas trwa gonitwa myśli, poszukiwanie związków pomiędzy komunikatami, aby je zrozumieć.
– Emocje i uczucia
W relacjach międzyludzkich osoby z autyzmem nie potrafią rozpoznawać oznak konkretnych uczuć, pomimo, iż je odczuwają. Doświadczając na przykład smutku przejawiają trudności z wyartykułowaniem emocji. A nawet jeśli przedstawią swój stan uczynią to w sposób nietypowy, niezrozumiały dla innych ludzi. Nieumiejętność radzenia sobie z odczuciami może być przejawiana jest przez osoby z autyzmem, jako agresja (w stosunku do opiekunów, przedmiotów, otoczenia) i autoagresja (agresywne zachowania skierowane na siebie, zadawanie sobie bólu). Niepożądane działania mogą mieć wiele różnych przyczyn. Wśród nich wyróżniane są : niezrozumienie przez osoby z autyzmem zmian, jakie zaszły w ich otoczeniu, szczegóły, z którymi człowiek cierpiący na autyzm wiązał jakoś ze swoim poczuciem bezpieczeństwa, występująca stresująca sytuacja. 10
Autyzm ma wiele twarzy, a każdy przypadek jest inny i na swój sposób wyjątkowy.
Co chciałaby powiedzieć Ci osoba cierpiąca na autyzm? 11
Gdybym mógł zaprosić Ciebie do mojego świata, chciałbym, abyś wiedział(a), że :
- Przede wszystkim jestem dzieckiem. Mam autyzm. Nie jestem „autystyczny”.
- Moja percepcja zmysłowa jest zaburzona.
- Staraj się dostrzec różnicę pomiędzy tym, czego „nie chcę” a tym, czego „nie potrafię”.
- Myślę w sposób konkretny. Traktuję język dosłownie.
- Mam ograniczony zasób słów. Bądź wobec mnie cierpliwy.
- Posługiwanie się językiem sprawia mi trudność, ale mam lepszą percepcję wzrokową.
- Staraj się skupiać na tym, co potrafię, a nie na tym, czego nie potrafię.
- Pomagaj mi w nawiązywaniu kontaktów społecznych.
- Staraj się poznać, co powoduje moje trudności.
- Jeśli jesteś członkiem mojej rodziny kochaj mnie bezwarunkowo.
Gdzie osoby z autyzmem i ich rodziny mogą uzyskać wsparcie?
Organizacje, fundacje i stowarzyszenia :
– Krajowe Towarzystwo Autyzmu,
– Fundacja SYNAPSIS,
– Fundacja PROMITIS,
– Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym,
– The International Assosation Autism Europe,
– World Autism Organization,
– British National Autistic Society
Zespół Nauczycieli Wspomagających
_______________________________________________________________